Lees hier de bijdrage van Michel Klein bij de Algemene Beschouwingen
Lees hier de bijdrage van Michel Klein bij de Algemene Beschouwingen
Op 6 november was de bespreking van de Begroting 2024 van de provincie Noord-Holland. Namens de ChristenUnie Noord-Holland sprak onze fractievoorzitter Michel Klein bij de provinciale Algemene Beschouwingen. Hij ging daarbij in op een duurzame economie, woningbouw en een goed openbaar vervoer. Lees zijn bijdrage hieronder.
Meneer de voorzitter, we spreken over de provinciale begroting voor 2024 in een tijd waarin er veel onrust is in de wereld. We maken ons zorgen over geweld, we zien afschuwelijke beelden van leed dat medemensen treft. De gevolgen van klimaatverandering zijn steeds zichtbaarder. Steeds meer mensen zijn op de vlucht, sommigen melden zich ook in ons land, maar we kunnen nauwelijks ruimte vinden om hen op te vangen. De stikstofcrisis is nog steeds niet opgelost, onze economie put de aarde uit, de natuur kan niet herstellen en boeren wachten moedeloos op oplossingen die wel beloofd zijn maar niet concreet worden. Maar ook dichterbij: mensen wachten al tijden op passende woonruimte. De prijzen zijn gestegen en het is voor steeds meer mensen een uitdaging om rond te komen.
Maar wat misschien nog wel het moeilijkste is: we zien nauwelijks licht aan het eind van de tunnel. Wie kan bedenken hoe vrede in Midden-Oosten bereikt kan worden? Hoe de agressie in Oekraïne kan stoppen? Hoe we de opwarming van de aarde onder de anderhalve graad kunnen houden? Hoe we ons economisch systeem echt kunnen hervormen?
Wij kunnen dat als provinciale overheid alleen al helemaal niet. Maar we zullen desondanks moeten aanpakken wat wél binnen ons bereik ligt. De ChristenUnie wil onze samenleving versterken, door te bouwen aan zorgzame gemeenschappen waarin mensen naar elkaar om zien, door de schepping die ons gegeven is te bewonderen en koesteren, en door de zorgen van onze inwoners serieus te nemen.
Voorzitter, ik wil drie thema’s aan de orde stellen die wij als ChristenUnie belangrijk vinden en daarna nog ingaan op een aantal financiële aspecten van de begroting.
Het eerste thema is de economische transitie naar een samenleving waarin het welzijn van mensen centraal staat en we de aarde niet langer uitputten. Een samenleving waarin we kunnen genieten van genoeg. Een economie waarin gezondheid belangrijker is dan economisch gewin. In de begroting worden een heel aantal stappen beschreven die hier aan bijdragen. Wij hebben vier aanvullingen.
Ten eerste: wij missen bij de opwek van duurzame energie de inzet op zon opwekken boven parkeerplaatsen en zon op geluidsschermen, uiteraard met aandacht voor natuur. Dat staat wel in het coalitieakkoord. Daarom dienen we een amendement in.
Een tweede aanvulling betreft de handhaving van milieuregels, en dan specifiek de terugkoppeling van meldingen door de Omgevingsdienst. Tijdens het werkbezoek vorige week maandag hebben wij gehoord dat niet op iedere melding een terugkoppeling wordt gegeven. Wij vinden dat alle inwoners die een melding doen recht hebben op informatie over wat er met hun melding is gedaan, ook als blijkt dat er geen overtreding plaats heeft gevonden. Wij willen - en afgelopen maandag heb ik ervaren dat dit breed gedragen wordt - dat de provincie daar afspraken over gaat maken. Wij dienen daarom een amendement in.
Ten derde de inzet rondom circulair en biobased bouwen. Wij zijn blij met het doel van de provincie om het biobased en circulair bouwen actief te stimuleren. (Pagina 37, doel 6). Echter, tot onze grote zorg gaat u hier helemaal niks voor doen. De enige actie die u noemt is dat u “indien nodig fysieke ruimte wilt bieden voor de opslag van circulaire bouwmaterialen”. He? Is dat het probleem? Dat er in Noord-Holland niet circulair wordt gebouwd omdat we geen ruimte hebben om de spullen ergens neer te leggen? Wij willen dat de provincie acties gaat ondernemen om dit doel te bereiken. We dienen daarom een motie in.
Het vierde punt gaat eveneens over circulaire initiatieven. Afgelopen week zijn wij met een aantal staten- en commissieleden op werkbezoek geweest bij de provinciaal circulair ambassadeur. We hebben daar mooie voorbeelden gezien van bedrijven die proberen minder afval te produceren en meer aan hergebruik te doen. Maar de ambassadeur gaf ook aan een subsidieregelingen te missen dien in Zuid-Holland wel bestaat. Wij dienen daarom een motie in.
Een tweede thema is woningbouw. Het is belangrijk om daar een flinke versnelling mee te realiseren. Vooral met betaalbare woningen. En betaalbaar is iets anders dan drieënhalve ton. Daarom dienen we de motie van het CDA om betaalbaar te definiëren als 250.000 mede in. En juist ook voor jongeren. Daarom dienen we de motie van VOLT daarover mede in.
Qua versnelling zien we dat de provincie nu erg lijkt in te zetten op het verruimen van regels om woningbouw aan de randen van dorpen en uitbreiding in de linten mogelijk te maken. Maar als we naar de monitor plancapaciteit kijken, dan zien we dat er al enorm veel plannen zijn die helemaal niet afhankelijk zijn van de verruiming van die regels. Blijkbaar zijn er andere belemmerende factoren. Ondanks onze inzet in bijvoorbeeld een flexibele schil voor ambtelijke ondersteuning komen heel veel projecten nog niet van de grond. Onze vraag aan GS is: heeft u goed zicht op waarom het stokt? En kunt u ons overtuigen dat de acties die de provincie gaat ondernemen wel voldoende aansluiten bij de behoefte?
Een derde thema is het openbaar vervoer. Voorzitter, wij maken ons ernstig zorgen over de ontwikkelingen. Ten eerste is het OV de afgelopen tijd een stuk duurder geworden, gelukkig heeft de Tweede Kamer een verdere prijsstijging volgend jaar voorlopig voorkomen. Tegelijk is de dienstregeling teruggeschroefd en dreigt dat nog verder te gebeuren. Ten derde vallen er gaten in de uitvoering van de huidige concessies. Neem bus 134 van Hoorn naar Wieringerwerf. Veel gebruikt door jongeren uit Wieringermeer die opleiding elders volgen. Stelt u zich voor, na je studiedag kom je met de trein uit Amsterdam of Alkmaar, en wil je op Hoorn overstappen op de bus naar Slootdorp. Heeft u een idee wanneer de laatste bus gaat? Om 18:01. Tja, deze coalitie zet zich in voor nachtbussen, maar voorlopig hebben niet eens bussen in het tweede deel van de avondspits. Als de bus al rijdt. Want de afgelopen maand is deze laatste bus minstens 4 keer uitgevallen. Daar sta je dan als scholier op station Hoorn. Vind je het gek dat je dan zo snel mogelijk je rijbewijs wilt halen om van die bus af te zijn. Dat moet anders. Het openbaar vervoer moet een aantrekkelijk alternatief zijn, geen noodoplossing voor mensen zonder alternatief.
De ChristenUnie wil dat de huidige concessies beter worden uitgevoerd. We stellen daarom de vraag aan GS: hoe kunt u ervoor zorgen dat er minder bussen uitvallen? Kunnen we de boetes verhogen, in gesprek gaan met Transdev? Daarnaast willen we dat de kwaliteit omhoog gaat. We maken ons erg zorgen over subdoel 2.1 onder het kopje OV, “het aanpassen van de OV-vervoerplannen om het wegvallen van de transitievergoeding op te vangen”. Daarom dienen we een motie in.
Dan tenslotte over de financiële kant van de begroting. We reserveren geld voor het ontwikkelen van nieuwe natuur, maar geen geld voor beheer daarvan. Dat kan natuurlijk niet. Daarom dienen wij samen met VOLT en het CDA een motie in om dat recht te zetten.
Dan stelt u ook voor om een reserve coalitieakkoord in te stellen. Daar hebben wij een aantal kanttekeningen bij. Wij vinden het zorgelijk dat we hiermee alle zeggenschap over de besteding uit handen geven. We werken in Noord-Holland in principe met doelgerichte bestemmingsreserves, om te voorkomen dat er potjes met geld ontstaan zonder dat we precies weten waar het voor bedoeld is. Wat u nu gaat doen is precies dit: een grote pot met geld zonder afgebakend doel, waar u naar hartenlust uit kunt snoepen. Onze vraag aan GS: hoe gaat u zorgen dat wij ons budgetrecht kunnen blijven uitoefenen? Gaat u ons toestemming vragen om het bedrag uit deze reserve over te hevelen naar de inhoudelijke bestemmingsreserve? En wat gebeurt met de reserve als die niet leeg is wanneer deze coalitieperiode is afgelopen? Valt het dan vrij naar de Algemene Middelen? Kunnen we dat vastleggen? Waarom is de einddatum trouwens pas 31-12-2027? Het college zou toch in de komende twee jaar in staat moeten zijn het geld te bestemmen? En dan wilt u deze reserve ook nog zo ver vullen, dat we - als deze begroting gerealiseerd zou worden - we aan het eind van 2024 een jaarrekening hebben die niet aan onze eigen verordening voldoet met betrekking tot de hoogte van de Algemene Reserve. Wij vinden dat onzorgvuldig en niet nodig, en dienen daarom een amendement in waarin we de storting in te reserve temporiseren.
Voorzitter, ik begon met een schets van de grote problemen in de wereld. Ik hoorde laatst een toespraak van filosoof Evert-Jan Ouweneel. Hij gaf een advies over hoe om te gaan met problemen die groter zijn dan wij aan kunnen. Hij noemde twee principes die ons handelen zou moeten tekenen: ernst en mildheid. Ernst, omdat de problemen niet genegeerd kunnen worden en met urgentie aangepakt moeten worden. En mildheid, omdat wij de wereld niet in onze hand hebben, maar ook omdat onze eigen bijdrage ook altijd beperkt en onvolmaakt is. Bij de ChristenUnie leven we vanuit het geloof dat God de wereld in Zijn hand heeft, en de hoop dat Hij uiteindelijk volmaakt herstel zal geven. En voorlopig mogen wij ons daar - met ernst en mildheid - voor inzetten. Daar wenst de ChristenUnie het college de zegen van God toe.
